ศิลปะช่วยพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ได้จริงหรือ?

เมื่อสัปดาห์ก่อน เราได้พูดถึงความหมายและลักษณะการแสดงออกของความคิดสร้างสรรค์ไปแล้ว ในสัปดาห์นี้ เราจะมาพูดกันต่อเรื่องศิลปะกับการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์กันนะคะ...

เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า ความคิดสร้างสรรค์คือ ลักษณะของความคิดที่มีหลายมิติ หลายมุมมอง สามารถคิดได้กว่างไกล ไร้กรอบ ไร้ขอบเขต ซึ่งความคิดสร้างสรรค์ที่ว่าเหล่านี้มักจะประกอบไปด้วย ความคิดริเริ่ม ความคล่องแคล่วง ความยืดหยุ่น และความละเอียดละออ ซึ่งความคิดทั้งหมดที่กล่าวมานี้จะนำไปสู่ความคิด การประดิษฐ์สิ่งแปลกใหม่ และบูรณาการองค์ความรู้ต่างๆที่ได้จากประสบการณ์เดิม เชื่อมโยงกับสถานการณ์ใหม่ ก่อให้เกิดเป็นองค์ความรู้ใหม่และเกิดนวัตกรรมตามมา

ด้วยเหตุนี้ศิลปะจึงสามารถช่วยพัฒนาองค์ประกอบต่างๆของความคิดสร้างสรรค์ได้ทั้ง 4 ด้าน กล่าวคือ

1. ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ (Originality) ช่วยให้มีความคิดแปลกใหม่ เกิดการนำความรู้เดิมมาคิดดัดแปลง และประยุกต์ให้เกิดเป็นสิ่งใหม่

จากภาพ จะเห็นได้ว่าเด็กมีการมีการประยุกต์เรื่องราวจากที่เคยคิดว่าหนูเป็นเพียงสัตว์ตัวเล็กๆ ไม่น่าจะต่อสู้กับสิงโตผู้เคยได้ชื่อว่าเป็นจ้าวป่าได้กลับมาให้เป็นหนูยอดนักสู้ค่ะ

2. ความคล่องแคล่ว (Fluency) ช่วยให้มีความคิดที่ไม่ซ้ำในเครื่องเดียวกัน ไม่หมกมุ่น คิดวกวน สามารถคิดได้รวดเร็ว นำมาซึ่งการพูดที่คล่องแคล่วและการกระทำที่รวดเร็ว

จากภาพ ในโจทย์ภาพเดียวกันเด็กสามารถคิดและวาดออกมาเป็นภาพได้อย่างรวดเร็ว โดยภาพนี้เด็กใช้เวลาในร่างภาพน้อยกว่าเด็กคนอื่นที่ได้โจทย์ภาพเดียวกันค่ะ

3. ความยืดหยุ่น (Flexibility) ช่วยให้คิดได้หลากหลายมุมมอง ไม่ซ้ำรูปแบบหรือกรอบความคิดแบบเดิม ไม่ยึดติด สามารถเห็นประโยชน์ของสิ่งของอย่างใดอย่างหนึ่งว่ามีอะไรบ้าง ได้หลายอย่าง

จากภาพ เด็กสามารถถ่ายทอดจินตนาการเพื่อบอกเล่าถึงการเดินทางไปพักผ่อนของผัก ซึ่งเป็นอีกตัวอย่างหนึ่งที่เด็กสามารถคิดนอกกรอบจากเดิมที่ผัก จะเป็นได้แค่เพียงอาหารเท่านั้นค่ะ

4. ความละเอียดละออ (Elaboration) ช่วยให้มีความพิถีพิถันในการตกแต่งรายละเอียด ช่างสังเกต ในสิ่งที่คนอื่นมองข้ามหรือนึกไม่ถึง

จากภาพ เป็นการใส่รายละเอียดของภาพที่เป็นมดตัวเล็กๆที่ด้านล่างของกระดาษ เป็นการแสดงถึงความช่างเกตของเด็กค่ะ

จากองค์ประกอบต่างๆที่ได้กล่าวมาแล้วนั้นจะเห็นได้ว่า ศิลปะมีส่วนต่อการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์โดยตรงเลยทีเดียว และนอกจากศิลปะจะมีผลต่อการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์แล้ว ศิลปะยังมีผลต่อการพัฒนาอารมณ์ นั่นคือได้ระบายปัญหาความคับข้องใจ ความรู้สึกซ่อนเร้นออกมาทางศิลปะในทิศทางที่สร้างสรรค์ ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย มีสมาธิและลดความตึงเครียดและความวิตกกังวลได้เช่นกัน

นอกจากนี้ศิลปะยังช่วยเสริมสร้างทักษะทางสังคมผ่านทางการทำกิจกรรมศิลปะร่วมกันเป็นกลุ่ม รู้จักรอคอย ช่วยเหลือซึ่งกันและกันได้อีกด้วย

***ตอนต่อไปเราจะมาคุยกันต่อในเรื่องของพัฒนาการทางศิลปะของเด็กในแต่ละช่วงวัยกันนะคะ คุณพ่อคุณแม่ทั้งหลาย พลาดไม่ได้ค่ะ***